آیا ارتودنسی و بارداری با هم تناقض دارند؟

بارداری یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی یک زن است که در طی آن تغییرات هورمونی، جسمی و روانی بسیاری در بدن رخ می‌دهد. از طرفی، درمان‌های ارتودنسی نیز ممکن است در زندگی بسیاری از افراد به‌عنوان یک نیاز مطرح شود. این دو موضوع در نگاه اول ممکن است با یکدیگر متناقض به‌نظر برسند، اما آیا واقعاً بارداری و ارتودنسی با هم تناقض دارند؟ در این مقاله از مجله دندانپزشکی ارتودکتر به‌طور کامل به بررسی ارتودنسی و بارداری با هم پرداخته و به سؤالات پیرامون آن پاسخ داده می‌شود.

تغییرات هورمونی بارداری و تأثیر آن بر ارتودنسی

در دوران بارداری، افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن اتفاق می‌افتد که تأثیرات مختلفی بر سلامتی بدن، به‌ویژه دهان و دندان‌ها دارد. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که زنان باردار تجربه می‌کنند، التهاب لثه‌ها است که به عنوان ژنژیویت بارداری شناخته می‌شود. این التهاب به دلیل افزایش جریان خون به لثه‌ها و بافت‌های دهانی اتفاق می‌افتد و می‌تواند باعث حساسیت، قرمزی و تورم لثه‌ها شود.

در طول درمان ارتودنسی، دستگاه‌های ارتودنسی مانند براکت‌ها و سیم‌ها به دندان‌ها و لثه‌ها فشار وارد می‌کنند تا دندان‌ها به موقعیت صحیح هدایت شوند. اگر لثه‌ها در حالت ملتهب و حساس باشند، این فشار می‌تواند درد و ناراحتی را افزایش دهد. بنابراین، اگر فردی با ژنژیویت بارداری مواجه است، ممکن است درمان ارتودنسی دشوارتر شود.

راهکار پیشنهادی:

در صورتی که زن بارداری قصد دارد درمان ارتودنسی را آغاز کند یا ادامه دهد، بهتر است قبل از شروع یا ادامه درمان، سلامت لثه‌ها و دندان‌های خود را بررسی کند و در صورت نیاز به درمان التهاب لثه‌ها، اقدامات لازم را انجام دهد.

سایر مقالات 👈 التهاب لثه در ارتودنسی 

رادیوگرافی دندان و بارداری

یکی از اجزای کلیدی در درمان ارتودنسی، استفاده از رادیوگرافی دندان برای ارزیابی وضعیت فک و دندان‌ها است. در دوران بارداری، یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد رادیوگرافی دندان این است که اشعه ایکس ممکن است بر روی جنین تأثیر منفی بگذارد، به‌ویژه در سه ماهه اول بارداری که جنین در حال رشد و تکامل است.

اگرچه دوز اشعه ایکس مورد استفاده در رادیوگرافی دندان کم است و معمولاً از حفاظ‌های سربی برای محافظت از جنین استفاده می‌شود، بسیاری از دندانپزشکان ترجیح می‌دهند تا حد امکان از انجام رادیوگرافی در دوران بارداری، به‌ویژه در اوایل بارداری، خودداری کنند.

راهکار پیشنهادی:

اگر رادیوگرافی برای درمان ارتودنسی ضروری است، بهتر است این کار را پس از سه ماهه اول بارداری انجام دهید یا در صورت امکان، درمان را تا بعد از زایمان به تعویق بیندازید. در صورت نیاز مبرم، استفاده از پوشش سربی برای محافظت از جنین ضروری است.

مصرف داروهای ارتودنسی و بارداری

در طی درمان ارتودنسی، ممکن است نیاز به مصرف داروهایی برای کنترل درد یا التهاب باشد. برخی از داروهایی که به‌طور معمول در ارتودنسی تجویز می‌شوند، مانند ایبوپروفن یا آنتی‌بیوتیک‌ها، ممکن است برای مصرف در دوران بارداری مناسب نباشند. مصرف این داروها می‌تواند خطرات مختلفی برای جنین به همراه داشته باشد.

راهکار پیشنهادی:

قبل از مصرف هرگونه دارو در دوران بارداری، باید با پزشک زنان و دندانپزشک خود مشورت کنید تا داروهای بی‌خطر و مناسب برای دوران بارداری تجویز شود. به عنوان مثال، برای کاهش درد، استفاده از پاراستامول (استامینوفن) که برای بارداری بی‌خطر است، ممکن است توصیه شود.

بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی باعث افزایش خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه می‌شود. از آنجا که دستگاه‌های ارتودنسی تمیز کردن دندان‌ها را دشوارتر می‌کنند، مادران باردار باید به بهداشت دهان و دندان خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری می‌تواند منجر به مشکلات بیشتری مانند عفونت‌های دهانی و حتی تأثیرات منفی بر جنین شود.

نکات پیشنهادی:

مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید

استفاده از نخ دندان یا مسواک‌های بین‌دندانی برای پاکسازی دقیق‌تر

شستشوی دهان با محلول‌های ضدعفونی‌کننده ملایم

مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان‌ها و لثه‌ها

ناراحتی‌های جسمی ناشی از بارداری و ارتودنسی

در دوران بارداری، به‌خصوص در سه‌ماهه‌های دوم و سوم، مادران ممکن است دچار ناراحتی‌های جسمی مانند کمردرد، تورم پاها و خستگی شوند. این مشکلات ممکن است نشستن طولانی‌مدت روی صندلی دندانپزشکی را برای درمان ارتودنسی دشوار کند. همچنین تغییرات در وضعیت بدن و وزن ممکن است احساس ناخوشایندی در حین جلسات درمان ایجاد کند.

راهکار پیشنهادی:

برای جلوگیری از ناراحتی‌های جسمی در حین جلسات درمان ارتودنسی، می‌توان جلسات درمانی را کوتاه‌تر کرد یا با دندانپزشک درباره فواصل بیشتر بین جلسات مشورت نمود. همچنین نشستن با زاویه مناسب و استفاده از بالش‌های حمایتی برای کاهش فشار بر کمر و پاها کمک‌کننده خواهد بود.

تغذیه مناسب در بارداری و ارتودنسی

در دوران بارداری، تغذیه مناسب برای حفظ سلامت مادر و رشد جنین ضروری است. با این حال، استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی می‌تواند برخی از خوراکی‌ها را محدود کند، زیرا ممکن است باعث شکستن یا آسیب به براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی شوند. همچنین، مواد غذایی قندی و اسیدی می‌توانند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهند، به‌خصوص در شرایطی که تمیز کردن دندان‌ها دشوارتر است.

نکات تغذیه‌ای:

از مصرف غذاهای سخت و چسبنده مانند آجیل، شکلات چسبناک و خوراکی‌های قندی خودداری کنید.

مواد غذایی سالم و غنی از کلسیم مانند شیر و محصولات لبنی را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

مصرف سبزیجات تازه و میوه‌های نرم را افزایش دهید.

نوشیدنی‌های اسیدی مانند نوشابه‌های گازدار را محدود کنید.

زمان‌بندی مناسب برای ارتودنسی

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که بسیاری از زنان باردار ممکن است داشته باشند این است که آیا زمان مناسبی برای شروع درمان ارتودنسی است؟ اگر درمان ارتودنسی پیش از بارداری شروع شده باشد، ادامه آن با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی مشکلی نخواهد داشت. اما اگر بارداری قبل از شروع ارتودنسی دندان اتفاق افتاده باشد، برخی دندانپزشکان ممکن است توصیه کنند که شروع درمان به بعد از زایمان موکول شود.

سایر مقالات 👈 دندانپزشکی بارداری

تصمیم‌گیری

در صورتی که بارداری در حین درمان ارتودنسی اتفاق بیفتد، با دندانپزشک خود مشورت کنید تا وضعیت درمان بررسی شده و در صورت نیاز تنظیمات لازم انجام شود. در بسیاری از موارد، می‌توان درمان را بدون مشکل ادامه داد. اما اگر درمان هنوز آغاز نشده، می‌توانید برای جلوگیری از هر گونه عارضه‌ای، تا پایان بارداری و بعد از زایمان صبر کنید.

نتیجه‌گیری

به طور کلی، ارتودنسی و بارداری به طور مستقیم با یکدیگر تناقض ندارند، اما باید مراقبت‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شود. تغییرات هورمونی، رادیوگرافی، مصرف داروها، بهداشت دهان و دندان، ناراحتی‌های جسمی و تغذیه همگی از عواملی هستند که باید در این دوران با دقت مدیریت شوند. مادران باردار باید قبل از شروع یا ادامه درمان ارتودنسی با دندانپزشک و پزشک متخصص خود مشورت کنند تا یک برنامه درمانی مناسب و ایمن برای آن‌ها تنظیم شود.