ارتودنسی دندان اضافی چگونه انجام می شود؟
ارتودنسی دندان اضافی نوعی ارتودنسی است که به منظور اصلاح و رفع مشکلات و ناهنجاری های دهان هایی انجام می شود که به دلیل وجود دندان های اضافی که در جای نامناسب خود هستند، منجر به کجی و یا بهم ریختگی آن دندان ها شده است. تقریباً بین یک تا چهار درصد از کل جمعیت دنیا دندان اضافه دارند. این مشکل در مردان نسبت به زنان شایع تر است. اغلب اوقات تنها یک دندان اضافی در دهان فرد وجود دارد اما برخی اوقات ممکن است چند دندان اضافی نیز وجود داشته باشد.
از آن جا که دندان اضافی می تواند باعث بروز مشکلات زیادی در خصوص عملکرد دندان ها و مشکلات زیبایی شود، بایستی هر چه سریعتر تشخیص داده شود و اقدام به درمان آن کرد. در این مقاله از مجله دندانپزشکی ارتودکتر قصد داریم تا هر چه بیشتر به بحث پیرامون این موضوع پرداخته و نکات سودمندی در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم.
دندان اضافی چیست؟
در حقیقت هایپردنتی (Hyperdontia) به رویش دندان اضافی که در حالت عادی نباید وجود داشته باشد، گفته می شود. در یک دهان در حالت نرمال 20 عدد دندان شیری و 32 عدد دندان دائمی وجود دارد. همانطور که می دانیم دندان های شیری اولین دندان هایی هستند که از زمان نوزادی در دهان ما شروه به در آمدن و بیرون زدن از لثه می کنند. در ادامه در سنین مدرسه به مرور می افتند و دندان های دائمی جایگزین آنها می شوند.
اما به وضعیت غیر طبیعی که در آن تعداد دندان های شیری بیش از ۲۰ عدد و یا تعداد دندان های دائمی بیش از ۳۲ عدد باشد، دندان اضافی گفته می شود. اگر بخواهیم شایع ترین دندان اضافی در ناحیه فک پایین را معرفی کنیم، دندان های آسیای کوچک خواهند بود. دومین دندان شایع، دندان آسیای بزرگ است که به صورت اضافی رشد می کند.
دندان های اضافی می توانند شباهت زیادی به دندان های نرمال و طبیعی داشته باشند. در برخی از موارد نیز هیچ گونه شباهتی به دندان های اصلی نداشته و مخروطی شکل هستند. به ندرت دندان های شیری اضافی دیده شده اند. دندان های اضافی ممکن است به صورت چندتایی، تکی، نهفته و یا رویش یافته باشند.
انواع دندان اضافی
دندان های اضافی می توانند در هر نقطه از دهان ایجاد شوند که به کمک ارتودنسی دندان اضافی و یا روش های دیگر مانند کشیدن دندان اضافه می توان آن را برطرف کرد. دندانپزشک همچنین ممکن است آنها را براساس مکان طبقه بندی کند که به شرح زیر می باشد:
- مزیودنس: این دندان های اضافی در بخش جلویی دهان بین دو دندان پیش فک بالا رویش می کنند. بهتری است برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به سایر دندان ها، این دندان هر چه سریعتر کشیده شود.
- دیستومولر: به دندان هایی آسیاب اضافی که در پشت دندان های آسیبا اصلی رشد می کنند، دیستودنس یا دیستومولر گفته می شود.
- دندان ناتال یا زایشی: این نوع دندان ها، دندان های اضافی شیری می باشند که در بدو تولد در دهان نوزاد مشاهده می شوند.
- پارامولار: این دندان اضافی در کنار یکی از دندان های آسیاب رشد می کند.
در جدول زیر، اطلاعات مرتبط با ارتودنسی دندان اضافی به طور خلاصه ارائه شده است:
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| تعریف دندان اضافی | وجود یک یا چند دندان اضافه در قوس دندانی، که به آن هایپردنتیا گفته می‌شود. |
| دلایل ایجاد | عوامل ژنتیکی، ناهنجاری‌های رشدی یا اختلالات مربوط به رشد دندان. |
| تشخیص | معاینه بالینی، تصویربرداری پرتوی ایکس (پانورامیک یا CBCT). |
| مراحل درمان | معاینه و تشخیص کشیدن دندان اضافی (در صورت نیاز) ارتودنسی دندان‌ها |
| ابزارهای درمانی | براکت‌های ثابت، الاینرهای شفاف، کش‌ها یا سایر ابزارهای کمکی. |
| مدت زمان درمان | بسته به پیچیدگی مورد، معمولاً بین 1 تا 3 سال. |
| نیاز به کشیدن دندان | در مواردی که دندان اضافی مانع ردیف شدن دندان‌ها شود، کشیده می‌شود. |
| مزایای درمان | بهبود زیبایی، جلوگیری از مشکلات جویدن و گفتار، کاهش خطر پوسیدگی و بیماری لثه. |
| عوارض احتمالی | درد موقتی پس از ارتودنسی یا کشیدن دندان، بازگشت ناهنجاری در صورت عدم استفاده از ریتینر. |
| سن مناسب برای درمان | کودکی و نوجوانی بهترین زمان است، اما درمان در بزرگسالان نیز ممکن است. |
| هزینه تقریبی | بسته به نوع و طول درمان متفاوت است؛ نیاز به مشاوره با متخصص دارد. |
| نگهداری بعد از درمان | استفاده از ریتینر برای تثبیت موقعیت دندان‌ها و رعایت بهداشت دهان. |
علل و عوامل رشد دندان های اضافی
دندان اضافی به شکل های مختلفی همچون میخی شکل، مخروطی شکل، دکمه ای و مکمل می تواند وجود داشته باشد. همچنین این دندان ها می توانند در جلو یا پشت دندان رشد کرده و یا دقیقاً در مجاورت دندان های طبیعی رشد کنند. این وضعیت گاهی سبب احساس درد در فرد شده و روی غذا خوردن و صحبت کردن وی تأثیر مخربی دارد. در بعضی از کودکان هیچ تأثیر منفی گزارش نشده است. نظریه های متعددی برای رشد دندان اضافی وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی علت درآمدن دندان اضافه می پردازیم:
- ارث و ژنتیک
- دو نیمه شدن جوانه یک دندان و تبدیل به دو دندان
- فعالیت بیش از حد غشاء دندان و بافت شکل دهنده جوانه دندان ها در فک بالا
- برخی بیماری ها مانند شکاف کام و لب، سندرم گاردنر
سایر مقالات 👈 آشنایی کامل با ارتودنسی فک بالا
شناسایی و درمان دندان اضافی
دندان اضافی از جمله مشکلاتی است که در بیشتر مواقع به آسانی قابل تشخیص و شناسایی است. با مراجعه به دندانپزشک می توان هر گونه مشکل را تشخیص داده و نسبت به درمان اقدام کرد. با انجام رادیوگرافی محل جوانه های دندانی مشخص می شوند. اگر دندان اضافی هیچ گونه عوارضی برای کودک به وجود نیاورد، هیچ اقدامی در خصوص دندان انجام نمی شود. احتمال رویش دندان های اضافی علائمی دارد، که یکی از این علائم درآوردن دندان دائمی دیرتر از زمان طبیعی و نرمال آن است.
چون این دندان ها باعث بر هم خورد زیبایی ظاهر در دندان ها و در نتیجه چهره کلی فرد می شوند، احتمالا والدین اقدام به کشیدن آن دندان ها می کنند. یکی از موارد ضرورت کشیدن فوری دندان اضافی، تحلیل ریشه دندان های کناری آن هاست. اگر کودک مبتلا به شکاف لب یا شکاف کام باشد، احتمالاً نیازمند پیوند استخوان فک بوده و در این مورد لازم است دندان اضافی کشیده شود چون این دندان روی مکان پیوند تأثیر منفی خواهد گذاشت.
کشیدن دندان اضافی در ارتودنسی
همانطور که گفته شد دندان های اضافی باعث بروز مشکلات متعددی برای فرد می شوند که درمان آن ها معمولاً به صورت کشیدن دندان می باشد. اگر دندان اضافی از بیرون آمدن دندان های کناری ممانعت کند و یا باعث شلوغی و بهم ریختگی دندان ها شود، در این صورت باید فوراً تحت درمان قرار گیرد. درآمدن دندان عقل که برخی اوقات به عنوان یکی از این دندان های اضافی محسوب می شود، باعث برهم خوردن نظم و ترتیب و عملکرد خوب دندان ها می شود و نیاز است تا هر چه سریعتر کشیده شود.
اگر اقدامی برای دندان اضافی انجام نشود، در آینده لازم است برای اصلاح وضعیت دندان ها از ارتودنسی استفاده شود. برخی اوقات لازم است تا برای انجام ارتودنسی دندان، به جهت باز شدن فضا برای حرکت درست و مناسب دندان ها، یک یا همه دندان های اضافی کشیده شوند. که این هزینه کشیدن دندان به کل هزینه ارتودنسی نیز اضافه می شود.
عوارض دندان اضافی در سلامت دهان و دندان
دندان اضافی باعث ایجاد مشکلاتی برای دندان و دندان می شود که در ادامه به معرفی برخی از آنان می پردازیم:
- بروز فشردگی و نامرتبی دندان ها
- احتمال بروز تومور یا کیست
- مانع از رشد طبیعی دندان های دائمی
- احتمال جوش خوردن به دندان و قرار دادن آن در معرض فرسودگی
- اثر نامطلوب در ظاهر دندان
- آسیب به ریشه دندان های دائمی مجاور و تحلیل آنها
- موجب جابه جایی دندان های دائمی می شوند.
- باعث اختلال در غذا خوردن و گفتار می شوند.
- منجر به بروز عفونت، آبسه و حفره می شود.
محل رویش دندان های اضافی
دندان های اضافی می توانند در هر ناحیه از فک مشاهده شوند، اما شیوع آن ها در برخی مناطق بیشتر رویت می شود، به طور مثال دندان های اضافی بیشتر در فک بالا پدیدار می شوند تا در فک پایین. در واقع می توان گفت 90 درصد از دندان های اضافی در فک بالا و حدود 10 درصد آن ها در فک پایین رخ می دهند. بیشترین مورد نیز بین دو دندان جلو در ناحیه فک بالاست. این دندان مزیودنس نام دارد.
سایر مقالات 👈 ارتودنسی با کشیدن دندان
چه کسانی بیشتر در معرض دندان اضافی قرار دارند؟
احتمال رشد این دندان ها در مجاورت دندان های شیری در پسرها و دخترها به یک اندازه شایع است، اگرچه این مشکل اکثراً در دندان های دائمی دیده می شود. وقتی کودک بزرگ می شود و رفته رفته دندان های شیری فرد می افتند، دندان های اضافی ممکن است ظهور کنند. اما برخی شرایط می توانند احتمال بروز دندان اضافی را افزایش دهند:
- شکاف کام
- شکاف لب یا لب شکری
- سندرم گاردنر
- کیست ها
- اختلال مادرزادی تشکیل استخوان
- سندرم داون
- ارث
در حال حاضر علت اصلی رشد دندان اضافی مشخص نشده است. اما احتمال اینکه سلول های لثه علت بروز این ناهنجاری باشد، وجود دارد. طبق تحقیقات انجام شده حدود یک تا دو درصد از کودکان می توانند به مشکل دندان اضافی دچار شوند. در پاره ای از موارد نیز این مشکل می تواند از طریق ارث به بعضی از کودکان انتقال یابد.
سوالات متدوال
بستگی به شرایط دارد. اگر دندان اضافی باعث بهم‌ریختگی دندان‌ها، مشکلات زیبایی یا اختلال در جویدن شود، معمولاً کشیده می‌شود. در موارد دیگر، ممکن است بدون کشیدن، با ارتودنسی مدیریت شود.
در برخی موارد، اگر دندان اضافی در موقعیت مناسبی باشد، می‌توان آن را با ارتودنسی به محل صحیح هدایت کرد. اما معمولاً کشیدن دندان اضافی ضروری است.
فرآیند کشیدن دندان اضافی با بی‌حسی انجام می‌شود و درد زیادی ندارد. بعد از آن، ارتودنسی ممکن است کمی ناراحتی موقتی ایجاد کند که طبیعی است.
مدت زمان درمان بستگی به پیچیدگی مورد و میزان بهم‌ریختگی دندان‌ها دارد. معمولاً بین 1 تا 3 سال زمان می‌برد.
برای جلوگیری از بازگشت ناهنجاری، استفاده از ریتینر (نگهدارنده) بعد از پایان درمان ارتودنسی ضروری است.
بله، اما شرایط خاصی مانند سلامت عمومی دهان، وضعیت استخوان فک، و سن بیمار باید ارزیابی شود.
هزینه به نوع درمان، میزان پیچیدگی و مدت زمان درمان بستگی دارد. بهتر است برای مشاوره دقیق به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
بله، چون استخوان‌های فک در کودکان انعطاف‌پذیرتر است و اصلاح ناهنجاری‌ها راحت‌تر انجام می‌شود.
ارتودنسی دندان اضافی چگونه انجام می شود؟
ارتودنسی دندان
ارتودنسی رنگی
همه چیز درباره ارتودنسی کوتاه مدت
لبخند لثه ای چگونه است؟ روش های تشخیص و درمان آن
آیا ارتودنسی و بارداری با هم تناقض دارند؟
