به چه مدل ارتودنسی، ارتودنسی فانکشنال می گویند؟

ناهنجاری ها و مشکلات مربوط به فک و دندان ها، بسیار وسیع و گسترده هستند و انواع مختلفی را شامل می شوند. این ناهنجاری ها می توانند روی ظاهر افراد تاثیر منفی بگذارند و هم چنین کارکردهای فک و دندان ها، مانند صحبت کردن یا جویدن مواد غذایی را تحت تاثیر قرار دهد و در آنها اختلال ایجاد کنند. علم دندان پزشکی به ویژه در شاخه ارتودنسی، برای اصلاح و رفع این مشکلات، راه حل های زیادی ارائه می دهد.

دستگاه های ارتودنسی دندان به بریس های فلزی ارتودنسی که بیشتر افراد با آنها آشنایی دارند محدود نمی شود؛ بلکه در طی سال های اخیر، علم ارتودنسی پیشرفت زیادی داشته و دستگاه های ارتودنسی مختلفی ساخته شده اند که می توانند بسیاری از ناهنجاری ها را رفع کنند. یکی از دستگاه های ارتودنسی که کاربرد زیادی دارد، دستگاه ارتودنسی فانکشنال است و در ادامه این مقاله به بررسی نکات مربوط به ارتودنسی فانکشنال می پردازیم.

ارتودنسی فانکشنال

یکی از راهکارها برای صاف کردن دندان‌ها، استفاده از دستگاه های رایج ارتودنسی است که این دستگاه ها با وارد کردن نیروهای کنترل شده به دندان ها، آنها را به تدریج به جایگاه مناسب هدایت می‌کنند. گاهی این به هم ریختگی دندان ها به علت کوچک بودن فک و کمبود فضا است؛ در نتیجه باید به دنبال راه‌ حلی بود که علاوه بر مرتب کردن دندان ها، فضای فک را نیز گسترش دهد.

دستگاه های ارتودنسی فانکشنال به همین منظور طراحی شده اند و می توانند مشکلات مربوط به فک و دندان را به طور هم زمان اصلاح کنند. در واقع دستگاه های ارتودنسی فانکشنال با توجه به اینکه کدام فک مشکل دارد روی فک قرار می گیرند و به تدریج و با وارد کردن نیروهایی به فک بیمار، فضای فک را گسترده تر می کند؛ در نتیجه هم ظاهر بیمار بهبود می یابد و هم فضا برای مرتب کردن دندان ها ایجاد می شود.

 مشکلاتی که با ارتودنسی فانکشنال برطرف می شوند

در حالت نرمال، دندان های فک بالا کمی جلوتر از دندان های فک پایین قرار می گیرند و دندان های فک پایین را تا حدی پوشش می دهند. هر گونه انحرافی از این وضعیت، مل اکلوژن نامیده می شود؛ در صورتی که فک بالا بیش از حد جلو باشد مل اکلوژن کلاس ۲ یا اوربایت و اگر فک پایین جلوزده باشد، مل اکلوژن کلاس ۳ است. دستگاه های ارتودنسی فانکشنال که شامل پلاک های فانکشنال هستند می توانند این مل اکلوژن های کلاس ۲ و کلاس ۳ را برطرف کنند؛ در نتیجه ظاهر فرد تغییر می کند و بهبود می یابد و مشکلاتی مانند اختلال در تکلم و صحبت کردن یا اختلال در جویدن مواد غذایی برطرف می شوند.

به علاوه از آنجایی که استخوان فک به کمک دستگاه های فانکشنال گسترده می شود؛ مشکلاتی مانند آپنه تنفسی هم برطرف خواهد شد. این پلاک ها به دو صورت ارتودنسی ثابت و پلاک های متحرک موجود هستند.

تفاوت ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی معمولی

دستگاه‌های ارتودنسی فانکشنال علی‌رغم کاربرد بسیار خوبی که دارند، استفاده زیادی ندارند؛ در نتیجه برای بسیاری از بیماران به صورت ناشناخته باقی می مانند. دندان پزشکان هم بیشتر از دستگاه های ارتودنسی متداول و رایج استفاده می کنند. در مورد تفاوت دستگاه های ارتودنسی فانکشنال با درمان ارتودنسی معمولی، ذکر این نکته لازم است که تمرکز ارتودنسی معمولی فقط روی دندان ها است و نیروهای وارد شده از سوی دستگاه ارتودنسی فقط به دندان ها وارد می شود؛ در حالی که در ارتودنسی فانکشنال، هدف دندان پزشک، وارد کردن نیرو به استخوان فک و ایجاد تغییر در روند رشد استخوان برای افزایش فضا است.

تفاوت دیگر این است که دستگاه های ارتودنسی فانکشنال بیشتر برای کودکان و بیمارانی که هنوز به بلوغ اسکلتی نرسیده اند کاربرد دارد و به نظر می رسد برای بزرگسالان خیلی موثر نیستند. این دستگاه ها از قابلیت رشد استخوان فک بیمار استفاده کرده و الگوی رشد آن را اصلاح می کنند.

انواع دستگاه های ارتودنسی فانکشنال

گفتیم که دستگاه های ارتودنسی فانکشنال به دو صورت دستگاه های ثابت و پلاک های فانکشنال متحرک موجود هستند. پلاک های متحرک محبوبیت بیشتری در میان بیماران دارند. اگر از پلاک های فانکشنال متحرک استفاده شود، رایج ترین این پلاک ها از دو قطعه برای فک بالا و فک پایین به صورت جداگانه تشکیل شده است. این پلاک فانکشنال باعث می شود فک بالا و پایین در یک موقعیت مناسب نسبت به یکدیگر قرار بگیرند و رشد کنند.

نوع دیگر از دستگاه های فانکشنال به صورت یک پارچه هستند؛ یعنی تنها از یک قطعه ساخته شده اند و همین امر باعث می شود که این دستگاه ها انطباق کمتری با دندان ها داشته باشند. در اکثر مواقع، درمان با ارتودنسی فانکشنال برای کودکان و قبل از سن بلوغ و بیشتر برای بیمارانی کاربرد دارد که ناهنجاری کلاس ۲ داشته باشند؛ یعنی فک بالای آنها جلوزده بوده و فک پایین عقب تر از حالت نرمال قرار گرفته باشد.

هزینه و قیمت ارتودنسی فانکشنال

هزینه و قیمت درمان ارتودنسی به فاکتورهای متعددی بستگی دارد؛ از این رو ما نمی توانیم یک هزینه معین و مشخص را به عنوان هزینه ارتودنسی فانکشنال مطرح کنیم. بلکه بیمار ابتدا باید به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه کند و مورد معاینات بالینی قرار بگیرد. اگر متخصص تشخیص دهد که استفاده از ارتودنسی فانکشنال گزینه درمانی مناسب برای این بیمار است خود متخصص ارتودنسی می تواند حدود هزینه ها و قیمت ارتودنسی فانکشنال را تخمین بزند.

ذکر این نکته الزامی است که از آنجایی که ارتودنسی فانکشنال برای کودکان و به طور کلی بیماران در سنین پایین کاربرد دارد؛ پس مشکلات بیمار از همان ابتدا شناسایی شده و اقدامات درمانی زود هنگام انجام می گیرد؛ در نتیجه هزینه های درمان هم کاهش می یابد و هزینه ها خیلی بالا نمی رود.

سخن آخر

استفاده از ارتودنسی فانکشنال به ویژه نوع متحرک آن، نیاز به همکاری خوبی از جانب بیمار دارد؛ پس والدین کودک باید آموزش های لازم را به او بدهند و کودک خود را در نگهداری از ارتودنسی و همکاری با متخصص ارتودنسی یاری و همراهی کنند تا درمان به نتیجه مطلوب و ایده آلی برسد.

بیشتر بخوانید :

• ارتودنسی با کشیدن دندان